For Quick Alerts
ALLOW NOTIFICATIONS  
For Daily Alerts

જો તમને ડાયાબિટીઝ હોઈ તો પ્રેગ્નનસી ને કઈ રીતે હેન્ડલ કરવી

|

ડાયાબિટીઝ એ એક સ્વાસ્થ્ય સમ્બન્ધિત સમસ્યા છે, જેના કારણે તમારા શરીર ની અંદર બ્લડ ગ્લુકોઝ નું લવલ હાય થઇ જાય છે. 'પૂર્વ અસ્તિત્વમાં રહેલા ડાયાબિટીસ' અથવા 'પ્રી-ગેસ્ટશનલ ડાયાબિટીસ' નો આઠ થાય છે કે તમને ડાયાબિટીઝ તમારા પ્રેગ્નેન્ટ થયા પહેલા થી જ છે. પૂર્વ અસ્તિત્વમાં ડાયાબિટીસ એ 'સગર્ભા ડાયાબિટીસ' થી ઘણું અલગ હોઈ છે.

જયારે તમને ડાયાબિટીઝ હોઈ છે ત્યારે તેના કારણે તમારા શરીર ની અંદર પૂરતા પ્રમાણ માં ઇન્સ્યુલિન નથી બનતું હોતું જેના કારણે તમારા શરીર ની અંદર સ્યુગર નું લેવલ વધી જતું હોઈ છે. અને તેના કારણે ઘણા બધા મોટા સ્વાસ્થ્ય ની સમસ્યાઓ પણ સર્જ્યા શકે છે, જેની અંદર તમારા લીવર કિડની અને હાર્ટ ને લગતી સમસ્યાઓ ઉભી થઇ શકે છે.

how to handle pregnancy if you have diabetes

અને પ્રેગ્નન્સી દરમ્યાન ડાયાબિટીઝ હોવા ના કારણે માતા અને જે બાળક ડેવલોપ થઇ રહ્યું છે તે બંને ને ઘણી બધી સમસ્યાઓ થઇ શકે છે. અને ખાસ કરી ને ત્યારે જયારે તેના પર ધ્યાન આપવા માં ન આવે. તેથી પ્રેગ્નન્સી પહેલા અને દરમ્યાન ડાયાબિટીઝ નું ચેકઅપ હંમેશા કરી કેવું જોઈએ અને તેના લગતી ટ્રીટમેન્ટ પણ લેવી જોઈએ જેના કારણે બીજી કોઈ સમસ્યાઓ સર્જાય ન શકે.

એક ગર્ભાવસ્થા આયોજન જો ડાયાબિટીસ દ્વારા લેવા માટે સાવચેતીના પગલાં

કુટુંબને શરૂ કરવાથી કેટલીક યોજનાની આવશ્યકતા છે, ખાસ કરીને જો તમે ડાયાબિટીસ સાથે માતા-પિતા હોવ. જો કે, કેટલાક સાવચેતીના પગલાં લેવાથી ખાતરી થઈ શકે છે કે તમારી ગર્ભાવસ્થા અને બાળક તંદુરસ્ત અને સલામત છે.

• તમે તમારી ગર્ભાવસ્થાની યોજના કરો તે પહેલાં ઓછામાં ઓછા ત્રણ થી છ મહિનામાં ડાયાબિટીસને નિયંત્રણમાં રાખો. જો સારવાર ન કરવામાં આવે તો, ડાયાબિટીસ ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન સમસ્યાઓ પેદા કરી શકે છે જેમ કે જન્મના ખામી, અકાળ જન્મ અને કસુવાવડ.

• જો તમારી પાસે પૂર્વ-અસ્તિત્વ ધરાવતી ડાયાબિટીસ છે, તો તમારે અને તમારા બાળકને તંદુરસ્ત છે તેની ખાતરી કરવા માટે પ્રિનેટલ કેર માટે તમારા ડૉક્ટરની વારંવાર મુલાકાત લેવી પડી શકે છે.

• માત્ર તંદુરસ્ત ખોરાક ખાઓ અને સક્રિય રહો. સગર્ભાવસ્થા પહેલા અને દરમ્યાન તમારા ખાંડના સ્તરોને નિયંત્રણમાં રાખવા માટે તંદુરસ્ત ભોજન યોજના બનાવવા તમારા ડૉક્ટર, ડાયાબીટીસ શિક્ષક અથવા ડાયેટિશિયન સાથે વાત કરો.

• જો જરૂરી હોય તો તમે 'પેરીનેટોલોજિસ્ટ' ને પણ મળી શકો છો, એક ડૉક્ટર જે ઉચ્ચ જોખમી સગર્ભાવસ્થા ધરાવતી મહિલાઓને અને 'એન્ડ્રોક્રિનોલોજિસ્ટ' સાથે વર્તન કરે છે, જે ડાયાબિટીસ અને અન્ય સ્વાસ્થ્યની પરિસ્થિતિઓમાં મહિલાઓની સારવાર કરે છે.

• તમારા ડૉક્ટરને તમે જે દવાઓ લો છો તે વિશે કહો, પછી ભલે તે ડાયાબિટીસથી સંબંધિત ન હોય.

• કોઈપણ ડાયાબિટીસ-સંબંધિત ગૂંચવણો તપાસવા માટે તમારા લોહી અને પેશાબનું પરીક્ષણ કરો. તમારા બ્લડ પ્રેશર, થાઇરોઇડ અને કોલેસ્ટરોલ પણ તપાસો.

• પૂર્વ ગર્ભપાત પરામર્શ, ડાયાબિટીસ ધરાવતી મહિલાઓ માટે એક મહત્વપૂર્ણ પગલું, ખૂબ આગ્રહણીય છે. તંદુરસ્ત ગર્ભાવસ્થા માટે તે તમને શારીરિક અને ભાવનાત્મક રીતે તૈયાર કરી શકે છે.

ડાયાબિટીઝ બાળક ને કઈ રીતે અસર કરી શકે છે.

મોટાભાગની સ્ત્રીઓ, જે ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન ડાયાબિટીસ હોય છે, તેઓ તંદુરસ્ત બાળકો ધરાવવાનું ચાલુ રાખે છે, જો કે તેઓ તેમના રક્ત ખાંડના સ્તરોને નિયંત્રણમાં રાખે છે. પરંતુ, સારવાર ન કરાયેલ સગર્ભાવસ્થામાં ડાયાબિટીસ ગંભીર સમસ્યાઓ ઊભી કરી શકે છે. જો માતાના લોહીમાં ખાંડનું સ્તર ઊંચું હોય, તો બાળકના લોહીમાં ખૂબ જ ગ્લુકોઝ દાખલ થઈ શકે છે, જેના પરિણામે બાળક વધારે વજનવાળા અથવા ખૂબ મોટા હોય છે.

ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન, ઉચ્ચ રક્ત ખાંડના સ્તરો બાળકને વિકસતા હાઈપોગ્લાયસીમિયા પોસ્ટ-ડિલીવરીના જોખમમાં વધારો કરી શકે છે.


જો રક્ત ખાંડના સ્તરો નિયંત્રણ હેઠળ ન હોય તો બાળક શ્વાસ લેવાની સમસ્યાઓ માટે પણ વધુ જોખમ ધરાવતું હોઈ શકે છે. અકાળ ડિલિવરી અને કમળોનું જોખમ પણ બાળકમાં નકારી શકાય નહીં. તે બાળકમાં નબળી હૃદય કાર્ય જેવી અન્ય આરોગ્ય સમસ્યાઓ પણ પરિણમી શકે છે. કસુવાવડ અથવા જન્મજાત પણ એક શક્યતા છે.

શું ડાયાબિટીઝ ના કારણે જન્મજાત બાળક માં ખામીઓ આવી શકે છે?

અભ્યાસોએ સાબિત કર્યું છે કે ગર્ભાવસ્થા પહેલાં ડાયાબિટીસનું નિદાન કરતી મોટાભાગની મહિલાઓને ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન અથવા તેના પહેલાં ડાયાબિટીસ ન હોય તેવા લોકોની તુલનામાં જન્મજાત ખામીઓ અથવા બહુ ખામીવાળા બાળકને જન્મ આપવાનું જોખમ વધારે હોય છે.

હૃદયના ખામી અને મગજ અને કરોડરજ્જુના ખામી જેવા જન્મના ખામીઓ 'ન્યુરલ ટ્યુબ ખામી' કહેવામાં આવે છે અને અન્ય સ્વાસ્થ્યની સ્થિતિ જન્મ સમયે હાજર હોઈ શકે છે. આ ખામી શરીરના એક અથવા વધુ ભાગોના આકાર અથવા કાર્યને પણ બદલી શકે છે, અને બાળકના સમગ્ર આરોગ્યને અસર કરી શકે છે.


ક્યાં પ્રકાર ના ખોરાક ને ટાળવા જોઈએ ?

સગર્ભાવસ્થા દરમિયાન લોહીમાં શર્કરાના સ્તરને વધારવા માટે સગર્ભા ડાયાબિટીસના આહારને અનુસરવું અને એવા ખોરાક ટાળવું આવશ્યક છે. તેથી, લોહીમાં ખાંડના સ્તરને વધારતા ખોરાકને અવગણવું એ આવશ્યક છે.

ખાંડયુક્ત ખોરાક, ખાસ કરીને શુદ્ધ અને પ્રક્રિયાવાળા ખોરાક, શક્ય તેટલું ટાળો. તેમાં કેક, મીઠાઈઓ, પુડિંગ, બીસ્કીટ, સોડા અને ફળોનો રસ ઉમેરીને ખાંડનો સમાવેશ થાય છે.

કાર્બોહાઇડ્રેટ્સમાં વધુ પ્રમાણમાં સ્ટાર્ચી ખોરાક ટાળો, કારણ કે તે લોહીની ખાંડ પર મોટી અસર કરી શકે છે. કેટલાક સ્ટાર્ચવાળા ખોરાક ટાળવા જોઈએ, જ્યારે કેટલાક શ્રેષ્ઠ મર્યાદિત હોય છે. સફેદ બટાકાની, સફેદ ચોખા, સફેદ બ્રેડ અને સફેદ પાસ્તા આ કેટેગરીથી સંબંધિત છે.

અત્યંત પ્રક્રિયાવાળા ખોરાક, મસાલા, ફાસ્ટ ફૂડ અને આલ્કોહોલથી પણ ટાળી શકાય છે.

પ્રેગ્નન્સી દરમ્યાન ધય્ન રાખવા ની અને માપવા ની બાબતો

ગર્ભવતી ડાયાબિટીસ માટે વિશેષ દેખરેખ અને ગર્ભ પરીક્ષણની જરૂર પડી શકે છે, ખાસ કરીને જો તમે પહેલેથી ઇન્સ્યુલિન પર હોવ તો. ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન નીચેના પગલાં લેવાની જરૂર છે:


- ગર્ભ ચળવળ ગણતરી, અલ્ટ્રાસાઉન્ડ, બિન તાણ પરીક્ષણ, બાયોફિઝિકલ પ્રોફાઇલ, ડોપ્લર ફ્લો સ્ટડીઝ જેવા કેટલાક પરીક્ષણો ખાસ કરીને ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન ભલામણ કરવામાં આવે છે.

ગર્ભાવસ્થાના છેલ્લા થોડા અઠવાડિયા દરમિયાન એમ્નોનિસેસિસ ગર્ભ ફેફસાના પરિપક્વતા માટે એમ્નિનોટિક પ્રવાહી તપાસવા માટે કરી શકાય છે, કેમકે ફેફસાં બાળકોમાં વધુ ધીમે ધીમે પરિપક્વ થાય છે, જેમની માતા ડાયાબિટીસ હોય છે. ફેફસાં પૂરતા પ્રમાણમાં પરિપક્વ છે કે નહીં તેના આધારે ડિલિવરીનો પ્રકાર નક્કી થાય છે.


- ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન, સ્ત્રીઓએ તેમના રક્ત ગ્લુકોઝને દિવસે અને રાતના સમયે જો હાઈપોગ્લાયકેમિયા વિશે ચિંતા હોય તો માપવી જોઈએ. પ્રી-ભોજન ગ્લુકોઝ માપન 80 થી 110 એમજી / ડીએલની રેન્જમાં હોવું જોઈએ અને પોસ્ટ-મીલ માપન 155 એમજી / ડીએલની નીચે હોવું જોઈએ. જો ડાયાબિટીસ ધરાવતી ગર્ભવતી સ્ત્રીઓમાં રક્ત ગ્લુકોઝનું ઉચ્ચ સ્તર હોય, તો તેઓને કેટોનાસ માટે 'કેટોએસિડોસિસ' બહાર કાઢવા માટે તેમના પેશાબની ચકાસણી કરવી જોઈએ, કારણ કે તે ક્યારેક કસુવાવડ તરફ દોરી શકે છે.

English summary
Diabetes during pregnancy can have serious consequences for the mother and the developing baby, particularly, if left untreated. Therefore, it is really important to check and treat diabetes before and during pregnancy, and get appropriate treatment to prevent complications.
Story first published: Tuesday, February 26, 2019, 11:16 [IST]
X
Desktop Bottom Promotion